Kuşak yol projesi nedir?
Tarihi İpek Yolu’nu canlandırmayı planlayan ve Pekin’den Londra’ya kadar kesintisiz bir ticaret yolu oluşturmayı amaçlayan Çin’in önderliğini yaptığı "Kuşak ve Yol Projesi" 2013 yılında kamuoyuyla paylaşıldı ve aynı sene Türkiye de bu girişimi destekleyeceğini belirtti.
Harun Demirtaş
Kuşak yol projesi nedir?
Tarihi İpek Yolu’nu canlandırmayı planlayan ve Pekin’den Londra’ya kadar kesintisiz bir ticaret yolu oluşturmayı amaçlayan Çin’in önderliğini yaptığı "Kuşak ve Yol Projesi" 2013 yılında kamuoyuyla paylaşıldı ve aynı sene Türkiye de bu girişimi destekleyeceğini belirtti. Peki Kuşak yol projesi nedir?
Tarihi İpek Yolu’nu canlandırıp Pekin’den Londra’ya kadar kesinti olmaksızın bir ticaret yolu oluşturmayı amaçlayan Çin’in önderliğini yaptığı “Kuşak ve Yol Projesi” 2013 senesinde kamuoyuna duyuruldu ve aynı sene Türkiye bu girişimi destekleyeceğini paylaştı. Projenin kapsamış olduğu ülkelerde gerekli alt yapıyı oluşturabilmek adına Çin finansal ve teknik destek vermeye başladı.
Kuşak ve Yol Projesi iki bölümden oluşur. Bunlardan birincisi kara ile demiryolundan müteşekkil İpek Yolu Ekonomik Kuşağı, ötekiyse 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu. Türkiye Orta Koridor Girişimi ile birlikte bu projeye destek olup projenin vazgeçilmez bir parçası olma tarafını seçti. Orta Koridor Türkiye’den demiryolu ile Gürcistan ve Azerbaycan’a, bu taraftan da Hazar denizini aşıp Türkmenistan ve Kazakistan’ı geçip Çin’e uzanacaktır. Geçtiğimiz senelerde açılan Bakü-Tiflis-Kars demiryolu, Türkiye içerisinde yapılan bölünmüş yollar, Yavuz Sultan Selim ile Osman Gazi köprüleri, hızlı tren hatları, otobanlar, Marmaray ile Avrasya tünelleri, 1915 Çanakkale köprüsü, lojistik üsleri ve iletişim altyapıları da Orta Koridor Projesi kapsamı içerisinde gerçekleşen alt yapı yatırımları.
Türkiye’nin coğrafi konum avantajını altyapı yatırımları ile desteklemesi Kuşak ve Yol Projesinin oluşmasında bir yandan katkı sunarken, diğer yandan bu projeden alınacak olan maddi imkânlardan azami ölçüde yararlanmasına zemin hazırlayacaktır.
Türkiye’nin coğrafi konum avantajını altyapı yatırımları ile desteklemesi Kuşak ve Yol Projesinin gerçekleşmesine bir taraftan katkı sunarken, diğer taraftan bu projeden gelecek olan maddi imkânlardan azami ölçüde faydalanmasına zemin hazırlayacaktır. Bilindiği gibi tarih boyunca ticaret yollarının yer aldığı şehirler ve ülkeler bundan hem maddi anlamda hem de kültürel anlamda kazanımlar elde etmiştir.
Türkiye-Çin ilişkilerinin “kazan-kazan” düzleminde ilerlemesi
Son senelerde Türkiye’nin altyapı finansmanını sağlamak ile ilgili Çin’in bir finansör olarak değerlendireceği konuşulmakta ve buna uygun politikalar güdülmekte. Ancak bu noktada, pek çok Batılı ülkenin taşımış oldukları endişeleri de göz önünde tutmak ve Çin finansörlüğünün uzun süreli bir bağımlılık ilişkisi yaratmasının önüne geçmekte fayda var.
Türkiye- Çin ticaretini incelediğimiz zaman asimetrik ve Türkiye aleyhine giden bir ilişki görülüyor. Bu dengesizliğin altında ise, Türkiye’nin Çin’e ham madde ile yarı mamul ihraç ettiğinde, Çin’den sermaye ve teknoloji yoğun ürünler satın alması bulunuyor. Bu da Türkiye’nin ihracat gelirlerinde düşük, ancak ihracat harcamasının yüksek olması sonucunu beraberinde getiriyor. Türkiye toplam cari açığının yaklaşık üçte birini Çin’e karşı veriyor. Son zamanlarda damgasını vuran ABD-Çin ticaret savaşların ile ilgili olarak çıkış noktalarından birisi de bu; yani Çin’in ticaret yapmış olduğu ülkelere karşı vermiş olduğu yüksek ticaret fazlası. Çin bütün dünyada hem ucuz işgücü hem de kur avantajını kullanıp ihracatını yükseltiyor, ancak diğer ülkelerden ithalatı ise ihracatından çok daha düşük seviyede seyrediyor.
Türkiye-Çin ilişkilerinin “kazan-kazan” şeklinde ilerleyebilmesi için, Türkiye’nin Çin’i büyük projelerde bir finansör şeklinde kullandığında gerçekleştireceği anlaşmalarda son derece dikkatli olmasına bağlı oluyor. Çin’in çok iyi olduğu bilgi teknolojileri, yenilenebilir enerji, robotik ile 5G alanlarında gerçekleştirilecek işbirlikleri Türkiye açısından yararlı olabilir.
