Kod-29 nedir, Kod-29 ile işten çıkarma ne demek?

Kod-29 nedir, Kod-29 ile işten çıkarma ne demek?

İşten çıkarma yasağı uygulaması bulunmasına rağmen Kod-29 ile işten çıkarılmış olan vatandaşlarımızın sayısı artıyor. DİSK-AR tarafından CİMER başvurusu ile SGK'dan alınmış olan istatistiki verilere göre 2020 senesi içinde 176 bin 662 işçi Kod-29 sebebiyle işten çıkarıldı. Peki Kod-29 nedir ve Kod-29 ile çıkarmak ne demek?

Pandemi dönemine has bir yöntem olarak geçen sene 17 Nisan’da uygulamaya geçen işten çıkış yasağına göre işveren, İş Kanunu’nun 25. maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde bulunan ahlâk ve iyi niyet kurallarına aykırı haller ve benzeri nedenler dışında iş akdini feshedememekte. Ayrıca belirli süreli sözleşme vaktinin dolması ya da işyerinin kapanması ile ilgili olarak iş akdi feshedilebiliyor.

İşverene iş akdini haklı feshetme yetkisi vermekte olan söz konusu maddeye dayandırılarak işten çıkartılan işçiler, Sosyal Güvenlik Kurumu’na (29) kodu ile bildirilmekte. Kod 29 ile işten çıkarılmakta olan işçi kıdem tazminatı alamıyorken, işsizlik ödeneğinden de faydalanamıyor.

Kod 29 Ne Demek?

İşveren, iş akdini feshetmiş olduğu işçiler için Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirim gerçekleştiriyor. Bunu yaptığı zaman da işçiyi hangi gerekçe ile işten çıkarmış olduğunu bir kod numarası ile işaretliyor. 29 numaralı kod da bu kodlardan biri. 29 kodu, "İşveren tarafından ahlak ile iyi niyet kurallarına aykırı davranış sebebi ile iş akdinin feshi" anlamı taşıyor. Bir işverenin, işçisi bu kod ile işten çıkarılabilmesi için 4857 İş Kanunu'nun alakalı bendi kapsamında bulunan fiillerden birini işlemesi gerekmekte.

İş Kanunu'nun "ahlak ve iyi niyet kurallarına uygun olmayan haller ve benzerleri" başlıklı 25/2 maddesi, yasakta istisna kapsamında yer alıyor. Bu maddede belirtilmiş olan fiiller kapsamında işçinin, işten çıkış kodlarına göre 29 kodu ile çıkışı gerçekleştirilebiliyor. 25/2 maddesinde belirtilmekte olan ahlaka aykırı işyerine sarhoş ya da uyuşturucu madde taşıyarak gelmek, eylemler arasında işyerinde çalışmakta olan bir işçiye cinsel tacizde bulunmak ve hırsızlık yapmak gibi yüz kızartıcı suçlar yer alıyor.

DİSK-AR: 2020'DE 177 bin işçi bundan dolayı işten çıkarıldı

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) işten çıkarma ya da ayrılma kodları ile ilgili verileri yayımlamıyor. DİSK-AR tarafından CİMER başvurusu ile SGK'dan alınan verilere göre 2020 senesinde 176 bin 662 işçi Kod-29 sebebiyle işten çıkarıldı.

34 bin 145 kadın ve 142 bin 517 erkek işçi Kod-29 bahanesi öne sürülerek işten çıkarıldı. Bu şekilde de Kod-29 ile işten çıkarılanların sayısı da ay ortalaması 14 bin 772 ve günde ortalama 491 kişiye yükseldi.

Kod 29 İle İşten Çıkarılmanın Sonuçları

- Kod 29 ile işten çıkarılan işçiler; kıdem tazminatı ile ihbar tazminatı haklarından yararlanamıyor.

- İşsizlik ödeneği de alamıyor.

- İçeriği sebebiyle kod ile işten çıkarılan bir kişi, yeni bir iş ararken de daha çok problem yaşayabiliyor.

Kod-29'un tutarsız kullanılmasının ardında SGK çıkış kodları ile ilgili düzenleme gerçekleştirildi. SGK genelgesinde meydana gelen değişiklik ile ahlak ve iyi niyet kurallarına uygun olmayan davranışların tamamı için ayrı ayrı kodlar ayarlandı. Böylece mazeretsiz devamsızlık hali ile hırsızlığa benzer birbirinden ayrı fesih nedenlerinin farklı bildirim kodları ile yapılması ayarlanacak, olası problemlerin önüne geçilmesi planlanmakta.