Covid İçin Geliştirilen Aşılar Ne Kadar Güvenli?

Covid İçin Geliştirilen Aşılar Ne Kadar Güvenli?

Koronavirüs aşılarının güvenilirliği son zamanlarda tartışılırken bir şeyi akılda tutmakta fayd var: Covid-19 can almayı sürdürüyor.Örneğin Birleşik Krallık'ta hayatını devam ettiren her 1000 kişiden biri bu virüs sebebiyle öldü.

Dolayısıyla aşı ile alakalı riskleri göz önünde bulundururken, diğer riskin de devam ettiğini atlamamak gerek.

Tıpta "güvenli" ve "zararsız", "risk" ve "riskli" kavramları arasında önemli bir fark yatıyor.

Pfizer/BioNTech aşısını satın alan iki kişide alerjik bir reaksiyon görülmesi değerlendirilirken buna dikkat etmekte fayda var. Londra Hijyen ve Tropik Tıp Okulu'ndan Prof. Stephen Evans "Eğer 'güvenli' derken kesin bir şekilde hiçbir yan etkisinin bulunmamasını kast ediyorsanız hiçbir aşı ya da ilaç için güvenlidir diyemeyiz" deyip devam ediyor: "Ben güvenli derken istenmeyen yan etkilerin, ilacın yararına kıyasla dengesini kastediyorum ve bu aşıda denge açık ara olarak ilacın faydasından yana." Peki Covid için geliştirilen aşılar ne kadar güvenli?

Aşılarda Güvenlik Standardı Çok Yüksek

Birtakım ilaçların felaket yan etkileri bulunur ancak ilacı kullanmama riski ile kıyaslama yapıldığında önemsiz kalırlar ve dolayısıyla hastalara verilirler. Örneğin kemoterapi ilaçlarının yorgunluk, anemi, saç kaybı, kısırlık, hafıza ve uyku problemleri gibi pek çok sayıda yan etkisi bulunur.

Ancak ilacı kullanmayıp kanserden ölmek bunun karşısında alınacak daha büyük bir risktir. Bazı ilaçların da çoğu kişide herhangi bir yan etkisine rastlanmazken az sayıda kişide ise ciddi yan etkileri gelişebiliyor.

Örnek olarak ibuprofen ağrı kesicisi yaygın bir şekilde kullanılır fakat seyrek bir şekilde görülen yan etkileri arasında nefessiz kalma, mide kanaması, böbrek hasarı ile midede delinme ihtimalleri bulunur. Ancak ilacın faydası riskleri örter.

BBC'ye konuşma yapan Prof. Evans "Hiçbir ilaç için kesinlikle güvenli denilemez ama kullanımın bağlamına göre güvenli olduğunu söylemek mümkündür" diyor. Aşıların ilaçlara oranla bir farkı var: İlaç hastalara verilir ve zaten kişi hasta olduğu için daha fazla risk alabilir ancak aşı sağlıklı kişilere yapıldığından dolayı riskin son derece küçük olması gerekmektedir. Covid için geliştirilen aşılar ne kadar güvenli?

Nadir görülen problemler

Aşıların henüz görülmeyen yan etkilerinin de bulunması daima mümkündür. Pfizer/BioNTech aşısı 20 bin kişiye, Moderna 15 bin kişiye ve Oxford/AstraZeneca aşısı ise 10 bin kişide denendi. Bu sayı Yan etkileri saptayabilmek adına yeterli bir miktar. Ancak 50 bin kişiden birinde ortaya çıkan çok nadir bir yan etki bu deneylerde görülmüyor olabilir. Londra'daki King's College Üniversitesi'nden Dr. Penny Ward, "Aşının lisansı alınırken milyonlarca kişide deney yapılmadıysa bu son derece seyrek yan etkileri görmek mümkün olmayabilir" diyor. Ancak bu durum sadece Covid-19 aşısı için değil, günümüze kadar onay alınan bütün aşılar için geçerli olmakta.