Tam kapanma: Covid salgınında ülkeler vatandaşlarına nasıl ve ne kadar ekonomik yardımda bulunuyor?

Tam kapanma: Covid salgınında ülkeler vatandaşlarına nasıl ve ne kadar ekonomik yardımda bulunuyor?

Türkiye, yarın akşamdan itibaren tam kapanma dönemine geçiyor. İçişleri Bakanlığı yayınladığı genelgeye göre imalat, üretim, sağlık gibi alanlarda istisna tutulan kuruluşlar haricinde tüm iş yerleri faaliyetlerine bir süre ara verecek.

Aynı genelge kapsamında tam kapanmadan etkilenecek olan özellikle esnaf ve dar gelirlilere yönelik bir ekonomik yardım planının olmaması eleştirilere sebep oldu. Dünyada tam ya da kısmi kapanma uygulanmakta olan birçok ülke, gelir desteği, nakdi yardım ile vergi indirimi şeklinde uygulamalarla mağduriyetleri gidermeye çalışmakta. Tam kapanma: Covid salgınında ülkeler vatandaşlarına nasıl ve ne kadar ekonomik yardımda bulunuyor?

ABD

ABD Başkanı Joe Biden, göreve gelmesinin ardından Ocak ayı içerisinde 1,9 trilyon dolarlık bir ekonomik teşvik paketini imzaladı. Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) verilerine göre ABD milli gelirinin yüzde 25,4'ünü bu yardımlara ayırdı.

Teşvik paketi kapsamında ailelere toplam 1 trilyon dolar yardım dağıtılırken, tüm Amerikalılara kişi başına 1400'er dolar veriliyor. Konut, gıda ile sağlık yardımlarının yanında, çocuklu ailelere vergi indirimi de yapılıyor.

Koronavirüs kısıtlamalarının ardından ülkede 11 milyondan fazla insan işsiz kalmıştı.

İngiltere

Milli gelirinin yüzde 16,3'ünü yardımlara ayırmış olan İngiltere'de en fazla bilinen gelir desteği uygulaması, ücretsiz izin planı. Bu plan ile pandemi sebebiyle çalışamayacak durumu bulunanların çalışamadıkları saatlere göre maaşlarının yaklaşık yüzde 80'ini devlet karşıladı.

Ayda en fazla 2 bin 500 sterlin maaş desteği verildi.

Sistem özetle şöyle: İşveren çalışan personeline maaşını vermeyi sürdürüyor, çalışanın gelirinden vergi kesiliyor. Fakat kişi, yardımdan faydalandığı süreçte aslında şirketin bir çalışanı pozisyonunda bulunmuyor. Çalışanın bu yardım sona erdiğinde işine devam etmesi de garanti olmuyor.

İngiltere'de serbest meslek sahibi 600 binden çok kişiye de bir gelir destek planı sunuldu fakat istenilen sonuç olmadı. Cirosunun yüzde 30 ya da daha çoğunu kaybeden işyerlerine kârının yüzde 80'ine kadar hibe verilebilmekte.

Aralık ayında getirilen gelen kısıtlamalar Nisan ayından bu yana kademeli bir biçimde kaldırılmaya başladı. 12 Nisan'da tedbirler gevşetilerek kuaförler, mağazalar, spor salonları ile kütüphaneler de tekrardan açıldı, restoranlar ve publar açık hava alanlarında hizmet vermeye geçti. 21 Haziran itibarı ile tüm sektörlerin faaliyete geçmesi beklenmekte.

İngiltere hükümeti 9 milyondan daha çok insanın faydalandığı bilinen planı, kademeli normalleşme ardından, Eylül ayına dek uzatıldı.

Almanya

Almanya'da koalisyon hükümeti pandeminin başlamasından bu yana 156 milyar euro, 130 milyar euro ve 60 milyar euro tutarlarında üç mali teşvik paketi belirtti. Ülkede milli gelirin yüzde 11'i yardımlara ayrıldı.

Avrupa'nın en büyük ekonomisi olan Almanya, Mayıs 2020 yılında resesyona girdiğini açıklamıştı. Koronavirüs salgınında halihazırda süren üçüncü dalga ekonomiyi sarsmıştı.

Teşvikler için gıda ürünlerinde KDV oranı yüzde 7'den yüzde 5'e geriledi. Tüketimi artırmak için katma değer vergisi geçici olarak yüzde 19'dan 16'ya çekildi.

"Herkes için bir teşvik paketi" sloganı ile salgından etkilenmekte olan işsizler, ailelere, yaşlılar ve gençlere ek olarak mali destek veriliyor. Küçük işletme sahipleri ve serbest meslek çalışanları da 50 milyar euroluk yardımdan faydalanıyor.

Şubat ayı içerisinde ailelere çocuk başına daha önceki 300 euroluk yardıma ek olarak, bir defalık 150 euro yardım yapılacağı belirtildi. Sanat ve sanatçıya destek için bütçeden 2 milyar euro ayrıldı.

Rusya

Milli gelirinin yüzde 2,9'unu mali teşviklere ayırmış olan Rusya'da ekonomik teşvik paketi kapsamında daha değişik uygulamalar var.

İşsizlik yardımının 5 ay süre ile asgari ücret düzeyine çekilmesi, karantinada olanlara hastalık izni ve mali yardım verilmesi, çocuklu ailelere bir kerelik nakit yardımlar, en çok etkilenen sektörlere devlet yardımları ve vergi erteleme durumları bunlardan bazıları.

Son olarak işsizlere yardım etmek 8 bin rubleden (107 dolar) 12 bin 130 ruble (162 dolar) olan asgari ücrete çekildi.

Hindistan

Hindistan Başbakanı Narendra Modi, 2020 yılında salgının ekonomik etkileri ile mücadelede, 20 trilyon rupilik (265 milyar dolar) ilk destek paketini söyledi. Ülkede mali yardımlar milli gelirin yüzde 3,1'i seviyesinde.

Paket içerisinde yeni tesisler için vergi indirimi ve yabancı şirketler için yatırımcıları özendirmekte olan teşvikler ile küçük işletmelere kredi desteği gibi tedbirler alındı.

Hindistan hükümeti Kasım ayı içerisinde 35 milyar dolarlık mali teşvik paketini de belirtti.

Göçmenler, çiftçiler ile sokak satıcıları başta olmak üzere dar gelirli ailelere özel yardımlar açıklandı. 8 milyondan fazla çiftçiye 26,25 dolar yardım verileceği belirtildi.

Ülkede yoksul ailelere her ay 5 kg buğday ya da pirinç yardımı, engelli, emekli ve dullara 13 dolar, kadınlara 19,6 dolar doğrudan nakit yardımı gerçekleşiyor.

Hindistan hükümeti ve Dünya Bankası, Aralık ayı içerisinde yoksullara destek olunması için 400 milyon dolarlık yardım projesine imza attı.

Türkiye

Türkiye'de hükümet Mart 2020'de 100 milyar TL'lik "Ekonomik İstikrar Kalkanı" adlı teşvik paketini açıkladı.

Paket kapsamı içerisinde kısa çalışma ödeneği ile üretime ara vermiş olan işyerlerinde çalışanlara geçici gelir desteği, ihtiyaç sahibi ailelere de 2 milyar TL'lik bir kaynak aktarımı, ücretsiz izne ayrılan, kısa çalışma ödeneğinden faydalanamayan ya da işten çıkarıldığı zaman işsizlik ödeneğine hak kazanamamış işçilere günlük 39,24 TL destek şeklinde yardımlar belirtildi.

Sosyal destekler kapsamı içerisinde evlere Ağustos 2020 ayından itibaren üç faz şeklinde 1000'er lira destek paketi verildi, en düşük emekli aylığı 1500 liraya çıkarıldı. Aylık geliri 5000 liradan az olanlar için de temel ihtiyaç desteği ve kredi imkânı tanındı.

Hükümetten maddi desteklerle ilgili olarak daha sonra da birtakım açıklamalar yapıldı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan sokağa çıkma kısıtlamalarından etkilenmekte olan toplam 1 milyon 239 bin 438 kişiye 3 ay süre ile ayda bin lira destek ödemesi yapılacağını belirtti. Geçtiğimiz ay ise yüzde 50 kapasite ile çalışmakta olan esnafa 1500 TL nakit destek yapılacağını belirtti. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, "Sosyal Koruma Kalkanı" programı kapsamı içerisinde vatandaşlara aktarılmış olan desteğin "60 milyar lirayı aştığını" belirtti.

İçişleri Bakanlığı'nın Pazartesi açıklamış olduğu son genelgede ise, 29 Nisan akşamından 17 Mayıs'a kadar devam edecek kesintisiz sokağa çıkma kısıtlamasından etkilenmekte olanlara yönelik bir mali destek planının yer almaması belirtiliyor.