Rusya neden Ukrayna'yı işgal ediyor, Putin ne istiyor?

Putin uzlaşmadan vazgeçip kendi sözleriyle "barış sağlama" amacıyla ordularını Donbas'taki Rus ayrılıkçıların denetimindeki iki bölgeye gönderdi.

Rusya, daha öncesinde  200 bine yakın askerini Ukrayna sınırına konuşlandırdı ve Batılı ülkeler bunun yeni bir işgalin ilk adımları olduğundan korkuyordu.

Bundan sonra olacaklar ise bütün Avrupa'nın güvenliğini alt üst edebilir.

Rus kuvvetleri nereye gönderiliyor, neden?

Rusya 2014'te Ukrayna'ya girdiğinde Devlet Başkanı Putin tarafından desteklenen hükümet karşıtı isyanlar doğudaki iki bölgenin fiilen Rus yanlısı ayrılıkçıların denetimine geçmesiyle sonuçlandı. O dönemden bu yana Donbas'taki ayrılıkçılarla Ukrayna ordusunun arasında çatışmalar devam ediyordu.

Putin bu hafta sözkonusu iki bölgeye asker göndereceğini belirttiğında BM Genel Sekreteri Antonio Guterress, Rusya'nın "barış gücü" kelimesini kullanmasını reddetti.

Batılı ülkeler, Moskova'nın, Rusya ve Avrupa Birliği ile sınırı olan 44 milyon nüfuslu Ukrayna'ya yeni bir işgal planladığına inanıyor.

Başlangıç olarak Rus tanklarının ayrılıkçıların denetimindeki Donetsk'e vardığı bildiriliyor.

Ukrayna'nın askeri gücü Rusya ordusuna karşı koymak için yeterli mi?

Rusya'nın Ukrayna sınırındaki askeri gücü ne kadar büyük?

Ukrayna krizi: Rusya'nın olası işgal rotaları neler?

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali: Putin Ukrayna'ya askeri harekat başlattı

Putin, "doğuda yaşayanlara karşı düşmanlığa" son vermezse Ukrayna'nın daha çok kan dökülmesinden sorumlu olacağını ifade etti. Fakat Rusya halihazırda bir takım "düzmece saldırılar" düzenliyordu ve bunlardan herhangi biri işgal için bahane olabilirdi.

Rusya, Ukrayna'da 'düzmece saldırılar' mı kurguluyor?

Rusya-Ukrayna kriziyle gündemi meşgul eden düzmece saldırı nedir?

Putin'in Ukrayna ile problemi ne?

Rusya Ukrayna'nın Avrupa Birliği ve NATO gibi kurumlarla yakın ilişkisine uzun süredir karşı çıkıyor.

Rusya Devlet Başkanı Putin geçtiğimiz haftalarda Ukrayna'nın NATO'ya üyeliğine karşı olduğunu belirtmiş, Batılı ülkelerden bu hususta garanti istemişti. Ukrayna ordusunun küçültülmesi ve tarafsız bir ülke olmasını talep etmişti.

Ancak Batı'dan gelen cevapların Rusya'nın asıl sorularına yanıt vermediğini açıkladı.

Pazartesi günü yaptığı konuşmada 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin çöküşüyle beraber ülnetin "soyulduğunu" söyleyen Putin, kukla bir hükümet tarafından yönetildiğini vurguladığı Ukrayna'yı "Amerikan kolonisi" olmakla suçladı ve insanların mevcut yönetim altında acı çektiğini savundu.

Ukrayna'nın doğusunda kendini "halk cumhuriyeti" ilan eden Donetsk ve Luhansk'taki yönetimleri bağımsız devletler olarak resmi biçimde tanıdığını duyurdu.

Rusya'nın tanıdığı Donetsk ve Luhansk nerede ve statüsü ne?

Bu iki bölge, Rusya'nın 2014 yılında Kırım'ı işgal etmesinin sonrasında Rus yanlısı ayrılıkçılar tarafından ele geçirilmişti. O dönemden bu yana Ukrayna'nın doğusundaki çatışmalarda 14 binden çok kişi yaşamını yitirdi.

Ayrılıkçı bölgelerin Rusya tarafından tanınması neden tehlikeli?

Donbas'taki Rusya yanlısı ayrılıkçılarla Ukrayna askerleri arasındaki çatışmalar, ateşkes anlaşmasına rağmen 2014 yılından bu yana devam ediyor. Rusya, kendilerini bağımsız devletler olarak ilan eden Donetsk ve Luhansk'ı Pazartesi gününe kadar resmi bir biçimde tanımamıştı.

Durumu daha ciddi hale getiren, bu iki yönetimin fiilen kontrol altında tuttukları alanlarda hak iddia etmekle kalmayıp Ukrayna'nın tüm Donetsk ve Luhansk bölgesine göz dikmesi.

Ukrayna'nın bu bölgede "soykırım" uyguladığını iddia eden Rusya, ortamı bir savaş için makul hale getiriyor.

Ayrıca Donbas'ta yaşayan aşağı yukarı 700 bin şahsa Rus pasaportu verdi. Kendi vatandaşlarını koruma bahanesini saldırı için kullanabilir.

Rusya ne kadar ileri gidebilir?

Putin, Ukrayna sınırına asker yerleştirmeye başladığından bu yana işgal niyetinin olmadığını yeniden anlatmaya çalıştı . Eğer istekleri karşılanmazsa "askeri-yöntem" önlemler alınacağından bahsediyordu.

Fakat Batılı ülkeler Rusya'nın daha ileri gidebileceğinden korkuyor.

ABD Başkanı Joe Biden, "Ukrayna'nın 2,8 milyon masum insanın yaşadığı başşehri Kiev'i hedef alacaklarına inanıyoruz" diyerek uyardı.

Teoride, Rusya kuvvetleri Ukrayna'nın doğusundan, kuzeyinden ve güneyinden yayılabilir, onun demokratik olarak seçilmiş hükümetini ortadan kaldırabilir.

Ruslar Kırım, Belarus ve Ukrayna'nın doğu sınırlarındaki askerlerini kullanabilirler.

Geçtiğimiz yıllarda ordusunu güçlendiren Ukrayna'da ise askeri yetkililer 18 ile 60 yaş arasındaki tüm ihtiyat subay ile erlerini derhal ve azami bir yıl süreyle silah altına çağırdı.

Rusya liderinin, uçuşa yasak bölge kullanma, Ukrayna limanlarına ulaşım engeli ya da nükleer silahlarını komşusu Belarus'a taşımak gibi diğer seçenekleri de var.

Ayrıca siber saldırı da düzenleyebilir. Ukrayna hükümetinin web sitesi Ocak ayında, Ukrayna'nın en büyük iki bankasının ise Şubat ayı ortasında siber saldırıya maruz kalmıştı.

Batı’nın ne yapması gerekir?

Batı, Rusya'nın eylemlerinin hukuk dışı olduğunu söylemekle yetiniyor.

BM Genel Sekreteri Guterres bunun Ukrayna'nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine de karşı olduğunu da  belirtiyor.

Ancak NATO üyesi ülkeler Ukrayna'ya asker gönderme planlarının olmadığı konusu ile ilgili net konuşuyor. Onun yerine Ukrayna'ya danışman, silah ve sahra hastaneleri gönderileceği dile getiriyorlar.

Sonuç olarak asıl yanıt Rusya'ya karşı uygulanan yaptırımlar oldu:

Almanya, Rusya'dan direkt olarak ülkesine ulaşan doğal gaz boru hattı Kuzey Akım 2'yi askıya aldı.

AB, Rus destekli ayrılıkçıların bulunduğu iki bölgenin bağımsızlığını tanıyan Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma'nın 351 üyesinin de yaptırım kapsamına alınmasına karar verdi.

ABD Rusya hükümetinin Batılı finans kurumlarından borç alamayacağını ve oligarşinin hedef alınacağını ifade etti.

İngiltere de beş büyük Rus bankasına ve üç milyardere yaptırım uygulayacağını belirtti.

Bunları diğer yaptırımların izleyebileceği de ifade edildi.

Ukrayna krizi: Batı'nın yaptırımları etkili olacak mı, Rusya'nın planı ne?

ABD Rusya'nın finansal kurumlarını ve temel endüstrini, AB Rusya'nın finansal piyasalara girmesini, İngiltere ise Rus iş kollarının dolar ve sterline ulaşımını hedef alıyor.

En büyük ekonomik zorlama Rusya'nın küresel bir finansal iletişim hizmeti olan SWIFT'ten menfaatilması olacaktır yalnız bu ABD ve AB ekonomilerini de kötü etkiler.

Putin ne istiyor?

Rusya'nın Batı'dan talebi Ukrayna'nın asla fakat asla hiçbir koşulda NATO üyesi olmaması, NATO'nun etki alanını genişletmemesiydi.

Rusya, 1994 yılında Ukrayna'nın toprak tümlüğü ve egemenliğini tanıyan anlaşmayı imzalamıştı.

Ancak geçen yıl Putin, Rusların ve Ukraynalıların "tek millet" olduğunu dile getirdi. Pazartesi günü ise Donbas bölgesinin tarihsel olarak Rusya toprağı olduğunu savundu.

Ukrayna'nın NATO'ya katılımı halinde ittifakın Kırım'ı geri almayı deneyeceğini açıkladı.

Putin'in diğer arzuları ise NATO'nun Rusya sınırları yakınlarında silahlanmaması ve askeri altyapının 1997 seviyesine çekilmesiydi.

Bu da Orta Avrupa, Doğu Avrupa ve Baltık ülkelerini içeriyor.