İlk Türk Beylikleri Nelerdir? Anadolu'da Kurulan İlk Türk Beylikleri ve Kuruldukları Yerler Hakkında Bilgiler

İlk Türk Beylikleri Nelerdir? Anadolu'da Kurulan İlk Türk Beylikleri ve Kuruldukları Yerler Hakkında Bilgiler

1048 tarihinde gerçekleşen Pasinler Savaşı ile Bizans’ın direnişini kırmayı başaran Türkler, 1071 Malazgirt Savaşı ile onları büyük bir bozguna uğratmış ve Anadolu’daki Bizans hâkimiyetine kesin bir şekilde son vermişlerdir. Sultan Kılıçaslan önderliğinde gerçekleşen Anadolu’da beylikler kurmaya başlamışlardır. Osmanlı Devleti’nin kuruluşuna kadar bu beylikler farklı bölgelerde hakimiyetlerini sürdürmüşlerdir. Peki, İlk Türk Beylikleri nelerdir? Anadolu'da kurulan İlk Türk Beylikleri ve kuruldukları yerler hakkında bilgiler…

Anadolu'da kurulan ilk Türk Beylikleri

Malazgirt Savaşı'nda Bizans'ı büyük bir bozguna uğratan Sultan Alparslan, komutanlarına kılıç hakkı vermişti. Vermiş olduğu bu hakka göre her komutan savaşmış olduğu yerde bir beylik kurabilecekti. Neredeyse bütün kurucularının adları ile Anadolu'da kurulan bu beylikler Türklerin daha geniş topraklar üzerinde yayılmasında önemli bir adım olmuş ve Türkleşme kavramının yayılmasını sağlamıştır. Bizans'ın ve Haçlı seferlerinin püskürtülmesi üzerinde önemli görevler üstlenmekte olan bu beyliklerden en büyükleri şunlardır:

Saltukoğulları: Anadolu'da kurulduğu bilinen ilk Türk beyliği olan Saltukoğulları Ebu Kasım tarafından kurulmuştur ve 1200'lü tarihlerde Süleyman Şah tarafından yıkılmıştır.

Mengücekoğulları: Adını kurucusu olan Mengücek Gazi'den almış olan Mengücekoğullarına 1. Alaeddin Keykubat, 1228 tarihinde son vermiştir.

Danişmendoğulları: Gazi Ahmet Bey tarafından kurulmuş olan Danişmendoğulları, Haçlı ordularının saldırılarına karşı tüm gücü ile direnmeyi başarmış ayrıca Anadolu'daki ilk medrese olan Yağı Basan Medresesi'ni açmıştır. İlk defa para bastan beylik olması ile de bilinmektedir. Danişmendoğulları'na 2. Kılıçarslan son vermiştir.

Artukoğulları: Adını kurucularının babasından alan Artukoğulları, Artuk Bey'in oğulları tarafından kurulmuştur ve kısa bir süre içerisinde o kadar gelişmiştir ki 3 kola ayrılmıştır.

Çaka Beyliği: İlk Türk denizcisi olan Çaka Bey tarafından kurulmuştur. Çaka Beyliği denizcilik faaliyeti göstermiş olan ilk beylik olma özelliğini taşımaktadır.

1071 senesinde Malazgirt Savaşı’nın ardından Sultan Alparslan'ın komutanlarına savaşmış oldukları yerde beylik kurabilmelerini sağlamakta olan Kılıç Hakkı vermesi ile bilinen İlk Türk Beylikleri, batıda İzmir doğuda Erzurum olmak üzere çokça geniş bir alana yayılmışlardır.

İlk Türk Beylikleri ve Kurulmuş Oldukları Yerler

Anadolu'da kurulu olan ilk Türk beylikleri ve kuruluş merkezleri şöyledir:

Saltukoğulları: Erzurum

Çaka Beyliği: İzmir

Ahlatşahlar Beyliği (Sökmenliler): Ahlat

Mengücekoğulları: Erzincan

Danişmendliler: Tokat, Malatya, Sivas, Kayseri ve Amasya civarı

Tanrıvermişoğulları: Efes

Artuklular: Güneydoğu Anadolu

Çubukoğulları: Harput

Dilmaçoğulları: Bitlis

Yınaloğulları: Diyarbakır

İlk Türk Beyliklerinin Türk Tarihi üzerindeki Hizmetleri

Türklerin Anadolu'ya gelişini sağlamış ve hızlandırmışlardır.

Fethetmiş oldukları toprakların adlarını Türkçe isimlerle değiştirmişlerdir.

Kurulmuş oldukları bölgelerin Türkleşmesini sağlamışlardır.

Neredeyse bütün beylikler kurucularının adları ile kurulan beyliklerdir.

Anadolu'da cami, kervansaray, medrese, han ve şifahane gibi sosyal tesisler kurarak yayılmasını sağlamışlar ve Türk-İslam kültürünü Anadolu'ya taşımayı başarmışlardır.

Yurtlarını Gürcü, Bizans, Ermeni ve Haçlı tehlikelerine karşı korumuşlardır.

Alparslan'ın komutanları tarafından kurulu olan bu beyliklerden dolayı Türkiye Selçuklu Devleti'nin kurulması için zemin hazırlamışlardır.

Türkleşme kavramının yayılması üzerinde büyük etkileri vardır ve Türklerin daha geniş topraklara yayılması için ilk adımı atmışlardır.

İslamiyet'in kabulünden sonra, İslam medeniyetinin yayılması üzerinde etkin bir aracı olmuşlardır.