Faiz-enflasyon-kur arasında nasıl bir ilişki var?

Faiz-enflasyon-kur arasında nasıl bir ilişki var?

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu'nun Merkez Bankası Başkanlığına atanmasının ardından bugün ilk defa toplanacak. PPK'nın bugün açıklayacağı faiz kararı ise meraklı bir şekilde bekleniyor.

Türkiye'de bir süredir faiz oranlarındaki durum ve bunun enflasyon ile döviz kuru üstündeki etkileri için tartışmalar gerçekleşiyor. Peki Faiz-enflasyon-kur arasında nasıl bir ilişki var?

Geleneksel ekonomi teorisin tutumlarında, faizlerin yüksek olması durumunda enflasyonu aşağı çekme ile alakalı olarak ülkenin para birimini de güçlenmesi yönünde bir etkisi gerçekleşeceği düşünülüyor.

Türkiye'de ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, enflasyonu düşürebilmesi adına faizlerin indirilmesi görüşünü savunmakta.

Uluslararası yatırımcılar ise, Türkiye'nin Kasım ayı içerisinde ekonomi yönetiminde meydana gelen değişikliklerin olduğu döneme kadar uygulamış oldukları para politikasının bu temele dayalı olduğunu öne sürmekte ve bunu da Türk Lirası'nda görülmekte olan değer kaybının en önemli sebepleri arasında gösteriliyor. Faiz ve enflasyon nasıl bir ilişki bulunuyor?

Enflasyon ve faiz oranları arasında yakın bir ilişki mevcut. Faiz ayrıca döviz kurunu da etkilemekte olan faktörler arasında bulunuyor.

Uygulanmakta olan politikalar ile bunlar arasında bir denge bulunmaya çalışılıyor.

Merkez Bankası'nın piyasadaki para arzını yönetebilmesi adına sahip oldukları araçlardan birisi politika faiz oranları.

Politika faiz oranlarında meydana gelen değişiklikler piyasada bulunan oyuncuların borç alma ve verme maliyetlerini değiştirdiği için hem bankaların uygulamış oldukları faizleri hem de tahvil, hisse senedi benzeri varlıkların değerini etkilemekte.

Faiz oranlarının düzeyi, bireylerin ve kurumların kaynaklarını tasarruf üzerine veya harcama için yöneltmesinde belirleyici olmakta.

Örnek olarak, faiz oranlarının düşük tutulduğu bir ortamda tasarruf üzerinden meydana gelecek gelir de düşük olduğun için harcama eğilimi artmakta.

Dolayısıyla faiz oranlarının düşük tutulması tüketim harcamalarının yükselmesini ve ekonomik büyümeyi desteklemesi beklenmekte. Fakat tüketim harcamalarının yükselişi beraberinde enflasyonun artması riskini getirmekte.

Bir diğer durum da faizlerin düşük tutulduğu bir ortamda kredi alımı ve verme eğiliminin artması yönünde piyasadaki yerel para birimleri miktarının artmasına sebep olması. Bu da enflasyon riski yaratmış olan bir başka faktör olarak ortaya çıkıyor.

Dolayısıyla genel olarak kabul gören ekonomi teorisinde, faiz oranlarının düşük olmasının enflasyon yaratacağı ve enflasyonun yükseldiği bir dönemde de fiyat artışlarını dizginleyebilmek adına faiz artırımına gidilmesi gerektiği görüşü savunuluyor.

Peki Merkez Bankası'nın görevi ne?

Finans sisteminin içerisinde merkez bankaları, ellerindeki bulunan faiz, para basma ile döviz rezervi benzeri araçlar ile piyasada bulunan para arzını belirleyerek ekonomik dengelerin korunması üzerinde kritik bir rol oynamakta.

TCMB'nin internet sitesinde kurumun temel hedefi "fiyat istikrarını sağlamak" olarak tanımlanmakta ve bu ifade ile "ekonomik kararlar üzerinde dikkate almayı gerektirmeyecek ölçü içerisinde düşük bir enflasyon oranının" kastedildiği söyleniyor.

TCMB'nin diğer görev ve sorumlulukları arasında ise döviz kuru rejimi, finansal istikrar, banknot basma ile ihraç imtiyazı ve ödeme sistemleri olarak sıralanmakta.