Cari Açık Nedir?

İnsanların gelir ve gider düzeylerinin olduğu gibi ülkelerinde gelir ve gider düzeyleri bulunmaktadır. Cari açık en basit anlatımla bir ülkenin ürettiklerinin, tükettiklerinden az olması durumudur. Daha farklı bir tabirle ithal edilen ürünlerin, ihraç ettiği ürünlerden fazla olmasıdır.

Ülkenin ithal ettiği yani dışarıya gönderdiği ürünlere ve bu hizmetlere ödediği miktar, ihraç ettiği yani dışarıdan aldığı ürünlere ve hizmete ödediği miktardan fazla ise ülke içerisinde cari açık meydana gelmektedir.

Cari açık nasıl oluşur?

İnsanlar gelirlerinin giderlerinden fazla olmasını isterler. Ülkeler de ürettiklerinin tükettiklerinden fazla olmasını isterler. Cari açığın oluşmasının nedeni; yatırımların artması ya da ihracat nedeni olan üretimin artması değil ithalat artmasıdır.

İthalatın artması demek, ithalat artışının üst gelir grubu başta olarak halkın harcamalarının artması demektir. Bu şekilde olduğunda hazinenin vergi geliri de doğrudan artışa uğrar. Hazine, artan vergi geliri sebebiyle alt gelir grubuna sosyal destek vermek zorunda kalır ve özetle cari açık oluşmaya başlar.

Ülkenin borcu arttığında sosyal hizmetler de arttığı için bu borç artışını insanlar hissedemezler. İnsanlar borçlu olduğunda ülke de borçlu ve bağımlı bir hale gelmektedir.

Cari açık azaltılabilir mi?

Cari açığı azaltmak için ya tüketimi azaltmak ya da yatırımı azaltmak gerekir. Bir diğer bakış açısına göre ise ihraç edilen malların değerleri arttırılabilir. İthal edilen mallara kotalar ve vergiler koyulduğunda ürünler sınırlandırılabilir. Fakat ürünlerin vergi artışlarının çok oluşu halkı yine olumsuz etkileyeceğinden tüketimi azaltmak adı altında bulunan önlem alınmış olur.

Ulusal para değeri diğer döviz değerlerine göre azaldığında, ülkenin cari açığının yüksek olduğunu anlayabiliriz. Fakat bu durumda, ülkenin mallarının ihracatı ucuzlar ve talep daha çok artabilir. Talep arttığında ihraç edilen ürünlerden gelen ödemeler, ithal edilen malların ödeme miktarını aşabilir bu da cari açığı kapatma yönünde bir adımdır.

Cari açık hesaplaması nasıldır?

Matematik hesabında cari açık: Cari denge= Mal dengesi + Hizmetler dengesi + Yatırım gelirleri dengesi + Cari transferler olarak hesaplanır. Cari açığın hesaplanabilmesi için 4 farklı alanda inceleme yapılması gerekir. Bunlar; Mal dengesi, yatırım dengesi, hizmetler dengesi ve cari transferleri açıklamaktan geçer.

Bu formülle hesaplanan sonuçta pozitif derece bulunmaktaysa bir cari açık söz konusu değildir fakat negatif derece var ise cari açık söz konusudur denir. Mal dengesi: Ülkenin yurt dışından aldığı ithal ettiği malların toplam değerini ile yurt dışına sattığı ihraç ettiği malların toplam değerinin arasındaki farka denir. Hizmetler dengesi: Yurtdışındaki bir ülkeden alınan hizmetler için ödenen miktar ile yurtdışındaki bir ülkeye verilen hizmet için ödenen miktar arasındaki farka denmektedir.

Cari transfer: Ülke dışında yaşayan yani göç etmiş ülke vatandaşlarının, ülkeye sağladıkları döviz miktarı olarak adlandırılır. Yatırım gelirleri dengesi: Ülkelerin yatırım yaptıkları ülkeler arasında hizmet sektörü açısından ödenen döviz değerlerinin oluşturduğu farka denir.