Sayıştay’dan üniversite atamalarına eleştiri

Sayıştay’dan üniversite atamalarına eleştiri

Sayıştay tarafından hazırlanan denetim raporları içerisinde, Ordu Üniversitesi'nde 2020 senesinde açılan ilanlara 61 kadro için birer kişinin başvuru gerçekleştirdiği belirtilerek yapılan atamalara eleştiri yapıldı. 5 nolu bulguda Öğretim Üyesi Kadrolarına Objektif Kriterlere Aykırı bir şekilde atama yapılmasına eleştiri geldi.

Öğretim üyesi kadrolarına, eşitlik ve liyakat ilkelerine aykırı bir şekilde atama yapıldı.

Üniversitede yer alan öğretim üyesi kadrolarına, eşitlik ve liyakat ilkelerine aykırı şekilde yapıldığı tespit edilmiştir.

2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın "Kanun önünde eşitlik" başlığında 10'uncu maddesinde Devlet organları ve idare makamlarının tüm işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkelerine uygun bir şekilde hareket etmek zorunda olduğu belirtilmiştir.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun Öğretim Elemanları ile alakalı olarak düzenlemeler getiren Beşinci Bölümün 23'üncü, 24'üncü ve 26'ıncı maddeleri içerisinde öğretim üyeliği kadrolarına gerçekleştirilecek olan atamalar için öngörülecek ek koşulların münhasıran bilimsel kaliteyi yükseltmeye yönelik, objektif ve denetlenebilir olmaları gerektiği hükmüne bağlanmıştır.

Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in 9'uncu maddesi içerisinde; kamu görevlilerinin bütün eylem ve işlemlerinde adalet, yasallık, eşitlik ve dürüstlük ilkeleri doğrultusunda hareket edileceği, takdir yetkilerini, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda, her türlü keyfilikten uzak, tarafsızlık ve eşitlik ilkelerine uygun bir şekilde kullanacakları ifade edilmiştir.

Yükseköğretim Kurulu tarafından hazırlanmış olan ve ilan edilen "Akademik kadro ilanlarında aranan ek koşullara ilişkin" bilgi notu içerisinde söz konusu hususa değinilmiştir. Bilgi notunda, konu ile ilgili olarak Yükseköğretim Kurulu'na yazılan şikayet dilekçelerinde; üniversitelerin akademik personel alımı için ilana çıktıkları kadrolarla alakalı olarak ek koşullar belirlediği, fakat söz konusu ek koşulların bir adayı işaret edecek biçimde spesifik olarak konulduğu ve böylece ilana diğer adayların katılımının önüne geçildiği, ilanlara konulan ek koşullar yolu ile belirli kişilerin alınarak üniversitede kadrolaşmaya gidildiği biçiminde iddialar yer aldığı, yapılan inceleme ve soruşturmalarda üniversiteler tarafından çıkılan bazı ilanlarda yer alan ek koşulların belirli bir adayı tanımlamaya yönelik olarak ve akademik rekabeti engelleyecek biçimde belirlenebildiği, ataması yapılan kişilerin yayınları ile belirlenen ek koşul arasında büyük benzerlikler bulunduğu ve hatta bazı atamalar için doğrudan ataması yapılan kişilerin yüksek lisans ya da doktora tez başlıklarının ek koşul olarak belirlendiği, bazı ilanlarda bilimsel kalite ve bilim disiplinleri arasındaki farklılıklarla açıklanamayacak ölçüde kısıtlayıcı ve rekabeti engelleyici koşullar belirlendiğinin görüldüğü, bunun akademik rekabeti engelleyecek nitelikte olmasının, Anayasa'nın eşitlik ilkesine ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'na aykırılık teşkil edeceği, tesis edilen işlemin dava konusu edilmesi halinde yargı makamları tarafından atama işleminin iptal edileceği, buna bağlı olarak üniversitenin işleyişi üzerinde olumsuzluk etkiler yaratacağı

ve kişiler açısından mağduriyetler yaratacağı, söz konusu atama işleminde rol alan yetkililer açısından idari ve cezai sorumluluklar doğuracağının açık olduğu, bu doğrultuda verilmiş bulunan yargı kararlarının bulunduğu, ifade edilmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın yukarıda değinilen 10'uncu maddesi ile Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri ile Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik'in yine değinilen 9'uncu maddesi uyarınca, kamu görevlileri görevlerini ifa ederken, eşitlik ilkesine uygun bir şekilde hareket etmek zorunda olmaktadırlar. Dolayısıyla kanunlarla kamu görevlilerine verilmiş olan takdir yetkisi kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olmaktadır. Kamu görevlileri bu yetkilerini kullanırken tarafsız kalmak zorundadır.

Ordu Üniversitesi tarafından, 2020 senesi içerisinde öğretim üyesi alımı için çeşitli tarihlerde ilanlar açılmış, atama yapılacak kadrolarla alakalı olarak 2547 sayılı Kanun'un yukarıda da değinilmiş olan maddeleri uyarınca bazı ek şartlar getirilmiş ve boş olan kadrolar için öğretim üyesi atamaları yapılmıştır. Getirilen söz konusu ek kriterlere örnek verilecek olursa;

- İlahiyat Fakültesi Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü Din Bilimleri Anabilim Dalı profesörlük kadrosu için, inanç, insan ve topluma dair konuları geleneksellik, modernlik, postmodernlik ve küreselleşme çerçevesinde değerlendirerek, sosyolojik analiz ve yorumlarda bulunmuş; din, kültür, ahlak ve medeniyet üzerine bilimsel eserler vermiş olmak.

- Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Türk İslam Sanatı Anabilim Dalı profesörlük kadrosu için, Türk İslam sanatı alanında doçentliğini almış olmak. Su mimarisi ve maden sanatı üzerine çalışmalar yapmış olmak.

- Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü Halk Sağlığı Anabilim Dalı doktor öğretim üyeliği kadrosu için, halk sağlığı hemşireliği dalında doktora yapmış olmak. Evde bakım, yaşlı sağlığı ve müzikle terapi ile ilgili çalışmalar yapmış olmak.

- Eğitim Fakültesi Matematik ve Fen Bilimleri Bölümü Fen Bilgisi Anabilim Dalı doçentlik kadrosu için, doçentliğini biyoloji alanında almış olmak. Ekoloji alanında bitki çeşitliliği konularında çalışmalar yapmış TÜBİTAK ve AB Natura 2000 projelerinde görev almış olmak.

Yukarıdaki örnekte de görüleceği üzere, alımı gerçekleştirilecek öğretim üyeliği kadroları için ek koşullar verilirken, 2547 sayılı Kanun'un 23'üncü, 24'üncü ve 26'ncı maddelerinde ifade edilmiş olan objektif ve denetlenebilirlik ilkelerine uyulmamış, ilanların büyük bir kısmında belli bir kişiye işaret eden koşullar istenmiştir. Bunun sonucunda da 2020 senesi içinde ilan verilen toplam 65 öğretim üyesi kadrosunun sadece dördü için iki kişi, geriye kalan 61'i için ise yalnızca birer kişi başvuru yapabilmiştir.